Piryt – właściwości kamienia

Jednym z ciekawszych kamieni pod względem właściwości i wyglądu jest piryt. Kamień ten otrzymał swoją nazwę dzięki zdolności krzeszenia iskier przy uderzeniu – z greckiego „pyr” – „ogień”, „pyrites” – „iskrzący”. Czesto ze względu na swoja barwę mylony jest ze złotem oraz markasytem. Potoczna nazwą tego minerału jest „złoto głupców”.

Właściwości fizyczne pirytu

Piryt jest siarczkiem żelaza (FeS₂) o regularnym układzie krystalograficznym. Tworzy kryształy w postaci sześcianów, ośmiościanów i dwunastościanów pentagonalnych. Występuje również w skupieniach zbitych i ziarnistych, czasem tworzy kuliste konkrecje z promieniście ułożonych igiełek. Zrośnięte ze sobą (tzw. bliźniaki) dwunastościany pirytu nazywa się „krzyżem żelaznym”. Często na ścianach kryształów widać prążki.

Kamień ten jest nieprzezroczysty o mosiężnożółtej / szarożółtej barwie; ma charakterystyczny metaliczny połysk. W przeciwieństwie do złota nie da się go łatwo zarysować nożem – w skali Mohsa jego twardość wynosi 6-6,5. Również rysa pirytu różni się od tej, którą posiada złoto – jest zielonkawoczarna do czarnej (złoto ma złocistą, połyskującą). Ponadto piryt jest podatny na wietrzenie, pokrywa się bardziej matowym, ciemniejszym nalotem.

Opisywany siarczek żelaza ma gęstość 5,00 – 5,20. Jego łupliwość jest niewyraźna, przełam muszlowy bądź nierówny. Piryt jest dość kruchym kamieniem. Inną cechą szczególną jest to, że piryt pod wpływem wody zamienia się w kwas siarkowy, czerwonobrązowe tlenki żelaza i białawe siarczany. Należy zatem przechowywać go w suchym środowisku. Sproszkowany piryt spala się niebieskim płomieniem, wydzielając przy tym trujący dwutlenek siarki.

Piryt – występowanie

Minerał ten występuje w wielu rożnych skałach. Bogate w piryt są złoża hydrotermalne. Ponadto można go znaleźć w skałach metamorficznych, takich jak marmury, oraz skałach osadowych np. glinach, wapieniach.

Złoża pirytu znajdują się w Niemczech, we Włoszech, w Hiszpanii, Grecji, Szwecji, Norwegii, USA, Rosji, RPA. Piryt spotykany jest w Polsce w Rudkach (Góry Świętokrzyskie) i Wieściszowicach (Dolny Śląsk).

Wierzenia związane z pirytem

• W starożytnym Meksyku używano zrobionych z pirytu luster do przepowiadania przyszłości.
• Szamani z indiańskich plemion Ameryki Północnej wkładali ten kamień do swoich toreb z lekarstwami – prawdopodobnie po to, by zwiększyć ich leczniczą energię.
• Według starożytnych Chińczyków piryt chronił przed atakami krokodyli. 🙂

Właściwości ezoteryczne pirytu

Piryt ma energię projekcyjną. Według wiedzy ezoterycznej ma moc przyciągania pieniędzy, powodzenia i szczęścia. Wykorzystywany jest we wróżbiarstwie.
Piryt używany jest przy leczeniu zapaleń stawów i rwie kulszowej.

Czy w sklepie Vertigo Jewellery & Art jest biżuteria z pirytem?

Tak, znajdziesz u nas pierścionek z kryształem pirytu. Wykonujemy także biżuterię na zamówienie. 🙂

Literatura:

• „Kamienie szlachetne i ozdobne. Wszystkie rodzaje i odmiany świata. 1900 okazów” Walter Schumann (2011), Warszawa: Almapress
• “Encyklopedia szlachetnych minerałów” Scott Cunningham (2009), Białystok: Studio Astropsychologii 
• „Kieszonkowy atlas skał i minerałów” Monica Price, Kevin Walsh (2006), Warszawa: Solis
• „Podręczny leksykon przyrodniczy, Minerały i kamienie szlachetne” M. Hildebrand (red.)(2004), Warszawa: Świat książki
• “Tajemna moc kamieni szlachetnych i kryształów” Soozi Holbeche (2001), Warszawa: Wydawnictwo Amber
• Notatki i wiedza nabyta na wykładach z mineralogii, gemmologii i geologii w Szkle Wyższej Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania we Wrocławiu 🙂